Onder dekking van de bossen tussen Scheveningen en Meijendel vuurden de Duitsers in 1944 en 1945 raketten af op Londen. De raketten waren niet te stoppen en richtten in de Engelse hoofdstad een ravage aan. Tegen deze achtergrond heeft Robert Harris een spannend plot geschreven over wetenschappers, Nazi’s, de Engelse inlichtingendienst en een jonge vrouw op de vlucht voor een mislukte relatie.

In de duinen ten noorden van Scheveningen zijn de resten van de Duitse bunkers nog te zien. De tankgracht in Clingendael. De herinneringen aan die vreselijke tijd van de Tweede Wereldoorlog zijn her en der nog te vinden. De mobiele lanceerplatforms voor de Duitse raketten zijn natuurlijk allang weg. Begrippen als ‘sperrgebiet’, Gestapo en SD zijn vervaagd.

De Engelse schrijver Robert Harris brengt in zijn nieuwe boek, V2, die tijd van bezetting weer tot leven. Het is 1944 en de Duitsers zijn aan de verliezende hand. In het oosten rukken de Russische troepen op, in het westen zijn de geallieerden geland in Normandië en stoten de legers snel door richting Duitsland. De opmars hapert echter na de bevrijding van België en een deel van zuid Nederland. In west en noord Nederland blijven de Duitse legers nog de baas.

In die omstandigheden zetten de Duitsers hun ‘geheime’ wapen in: Vergeltungswaffen zwei, afgekort als V2. Het is het eerste door een raketmotor aangedreven wapen: het stijgt tot grote hoogte op en stort dan sneller dan het geluid op het doelwit, Londen, neer.

Tot zover de geschiedenis. Harris heeft er met zijn hoofdpersonen, een Duitse wetenschapper en een Engelse vrouw van de luchtmacht, een bijzonder spannend boek van gemaakt. De wetenschapper die de raket heeft helpen ontwikkelen is het niet eens met de militaire toepassing van de uitvinding. Hij wordt al snel door de Gestapo verdacht van sabotage als er weer eens een lancering mislukt. En de Engelse vrouw vlucht voor een affaire met een hoge officier van de luchtmacht naar een radarpost in Mechelen waar wordt geprobeerd de lanceerplaatsen in kaart te brengen. Het doel van de operatie in het Vlaamse Mechelen – nog maar net bevrijd – is te berekenen waar de raket vandaan is gekomen, zodat bommen het platform kunnen vernietigen.

Het idee van een boek over de V2-lancering in de duinen begon bij een verhaal dat Harris las over de radarpost in Mechelen. ‘Het was koud en guur in Mechelen, de stad die nog maar net was bevrijd. Het was er gevaarlijk, want er waren nog Vlamingen die met de Duitsers hadden samengewerkt. In die omgeving is door de Engelsen een radarpost opgezet die speciaal was bedoeld om de raketten te bestrijden. Ik ben door dat verhaal onderzoek gaan doen naar de V2’s en zo is dit boek ontstaan’, vertelt de schrijver vanuit zijn Londense studeerkamer.

Hij vervolgt: ‘Het was zonder meer een geniaal idee van de Duitse geleerden om de raketten vanaf een mobiel platform te lanceren. Daardoor kon de RAF, de Royal Air Force, er niets tegen beginnen. De piloten van de bommenwerpers konden de platforms niet zien en door de goede luchtverdediging konden ze ook niet laag vliegen voor een beter zicht’.

Was het bombardement dat het Bezuidenhout trof in 1944 een poging om de V2’s uit te schakelen?

Robert Harris: ‘Het was een fout tijdens een grote aanval met bommenwerpers. De piloten misten hun doel een paar mijl en de bommen kwamen op de stad terecht. Het was echt een fout. Maar toen kon er nog niet zo nauwkeurig worden gemikt. Dat is pas heel veel later gekomen’.

In het boek zijn er goede en slechte Duitsers en goede en slechte Nederlanders. Vanwaar deze nuancering?

Robert Harris: ‘Ik wilde geen boek schrijven zoals Alistair Maclean (Een Schotse schrijver van spannende avonturenromans, red.) dat heeft gedaan met alleen maar goede Engelsen en alleen maar slechte Duitsers. De wetenschappers die de raket hebben ontwikkeld, waren niet allemaal Nazi’s. Die wetenschappers zaten eigenlijk in een soort Faustiaans dilemma, want de enige manier waarop zij die raket konden ontwikkelen was met de steun van het leger en de Nazi’s. De wetenschappers wisten ook dat de V2 de verwachting van Hitler kon waar maken, namelijk alsnog de oorlog winnen. Het was belachelijk duur en het leverde maar weinig op. Veel lanceringen mislukten en daarom verdacht de SS de ingenieurs van verraad’.

Maar het waren toch enorme explosies in Londen als er een V2 insloeg? Dat had toch wel een grote impact?

Robert Harris: ‘Zeker, het was volgens verklaringen van getuigen de meest beangstigende bommen. Veel enger dan in de Blitz van de begindagen van de oorlog. Het was zo beangstigend omdat het onvoorspelbaar was. Niemand wist waar of wanneer er een in zou slaan. De raketten waren ook zo snel. Sneller dan het geluid. Eerst hoorde je de knal als de raket door de geluidsbarrière ging en dan de explosie als de vliegende bom ontplofte. Daarbij kwam nog eens dat mensen in Londen er vanuit gingen dat Duitsland al was verslagen. Toch moet je er niet aan denken als bijvoorbeeld het huis van de premier was geraakt. Of Buckingham Palace. Dan was het een ander verhaal. Maar dat is niet gebeurd. Het ergste is de treffer geweest op het warenhuis Woolworth waarbij veel doden en gewonden vielen’.

Waarom zijn de Duitsers naar Scheveningen en Wassenaar gegaan om de raketten af te vuren. Het was toch makkelijker om dat vanaf Duits grondgebied te doen? Zeker gezien het feit dat het Duitse leger al zo veel terrein had verloren en het nog maar de vraag was hoe lang de Duitsers nog stand zouden houden.

Robert Harris: ‘De draagwijdte van de V2’s was onvoldoende om Londen te bereiken vanaf Duits grondgebied. Vanaf Duitsland is wel geprobeerd Antwerpen te bereiken om de aanvoer voor de Geallieerden te stoppen. Maar vanaf de bossen tussen Scheveningen en Wassenaar was voor de Duitsers de enige mogelijkheid Engeland te raken. En ondanks het bombardement en alle inspanningen is het lanceren door gegaan tot vlak voor het einde van de oorlog in 1945’.

Bestel direct van de uitgever via deze link.