Waardering:

Op zoek naar een slachtoffer

Survivallen op een onbewoond eilandje in het Ketelmeer klinkt wonderlijk als startpunt voor een nieuwe thriller. Toch is dat het begin van het boek Vogeleiland van Marion Pauw. Een beklemmend verhaal over een verdwenen meisje, een wanhopige zoektocht en tegelijk een verhaal van een liefde die totaal uit de hand loopt.

Het gesprek met schrijfster Marion Pauw moet via de telefoon. Dat heeft maar voor een deel met corona te maken. De Nederlandse woont namelijk tegenwoordig vooral in Spanje. ‘Wij hadden een tweede huis in Spanje gekocht voor vakanties. Heel afgelegen en eenzaam in de bergen dicht bij de Sierra Nevada. Maar door de pandemie zijn we heel lang in het huis blijven zitten. En nu willen we hier eigenlijk niet meer weg’, vertelt zij opgewekt. ‘Het is hier heerlijk. We zitten achter de bergen waardoor het hier lekker warm is. En het uitzicht is prachtig. We zijn steeds meer hier’.

Toch is haar nieuwe boek vooral gebaseerd op ervaringen en gebeurtenissen in Nederland. In deze nieuwe thriller, Vogeleiland, verzet de puberende Marianne zich tegen haar ouders, haar omgeving, de streng religieuze achtergrond van haar vader. Zij vindt begrip en troost bij Berend, een veel oudere man, waarmee zij samen een idyllisch leven start op een onbewoond eilandje in het Ketelmeer. Als zij plotseling van de radar verdwijnt, zijn haar ouders ontroostbaar. Haar moeder reist stad en land af om Marianne te zoeken, haar zus Nicole is er jaren later nog steeds niet over heen. En dat terwijl Marianne en haar geliefde vlakbij voor de kust een geïsoleerd leven leiden. Tot Marianne zwanger raakt en naar huis wil. Dan begrijpt Berend dat hij wel eens opgepakt zou kunnen worden. Hij legt Marianne aan de ketting en vanaf dat moment zijn moeder en het pasgeboren kind, een dochter van geliefden gevangenen geworden. Totdat de dochter gedwongen wordt voor zichzelf te kiezen en uitbreekt.

Leven op een onbewoond eiland in Nederland, dat klinkt onwaarschijnlijk. Maar toch is het mogelijk, aldus Marion Pauw. ‘Ik deed mee aan een televisieprogramma waarin ik twee dagen op zo’n eiland in het Ketelmeer moest zien te overleven. Vissen en voedsel zoeken. Survivallen in Nederland. We waren helemaal alleen daar. Midden in Nederland. En toen las ik over die kinderen in Ruinerwold. Dan weet je dat het kan: gewoon zwanger raken en een kind krijgen. Als je het niet aangeeft bij de gemeente weet niemand er iets van. Ik dacht meteen dat het een geweldige achtergrond voor een thriller zou zijn’.

Naast het Ketelmeer speelt het boek ook deels in Spanje. Nicole is verhuisd naar een kleine boerderij en leeft eenzaam in de bergen. Ook dat onderdeel van het verhaal stamt van Marion Pauws eigen ervaringen met haar huis in Spanje. ‘Dat is het voordeel van een schrijver: alle emoties kunnen een inspiratie zijn. Ik kan alles gebruiken. Vreugde, angst. Alles heeft zijn nut Ik ben een tijd alleen in mijn huis in de bergen geweest. Ik vond dat vooral ’s nachts best wel spannend. Het is afgelegen en de buren zijn ver weg. Als er iets zou gebeuren, wat dan? Dan is het toch wel een half uur lopen voordat je bij die buren bent. In Nederland ben je nooit alleen. Zeker niet op mijn etage in Amsterdam’.

In Vogeleiland zijn vooral Marianne en haar dochter slachtoffer van een man. Dat past wel in de traditie van thrillers, vindt de schrijfster. ‘Als je een thriller schrijft ben je altijd op zoek naar een slachtoffer. En ja, dat zijn vooral vrouwen en kinderen’.

Berend, de dader in Vogeleiland, is geen gestoorde dader, geen psychopaat. ‘Ik vind het niet zo interessant om over zo’n man te schrijven. Een psychopaat heeft geen motieven, zijn slachtoffers zijn willekeurig gekozen en hij handelt instinctief, zonder plan. Ik probeer juist de motieven van de dader te begrijpen. Dat is toch het vak van een schrijver. Je verdiepen in je personages, je verplaatsen in slachtoffers maar zeker ook in de daders. Ik wil begrijpen hoe die mensen tot hun daden zijn gekomen. Een dader ziet zichzelf in de meeste gevallen niet als door en door slecht. Hij voelt zich gedwongen dingen te doen, die anderen dan misschien wel slecht vinden. Maar hij vindt dat hij gewoonweg niet anders kon’.

‘Ik heb heel veel tijd en aandacht besteed aan dat deel van mijn verhaal. Ik wil mee kunnen gaan met de gedachten van Berend. En ik wil de lezers daarin ook meenemen. Berend voelt zich namelijk ook een slachtoffer van de omstandigheden’.

Die dochter gaat in het boek ook nog eens liften naar Spanje. Is dat ook een eigen ervaring?

Marion Pauw: ‘Tijdens mijn studie aan de HEAO had ik geen cent te makken, zoals zo veel studenten. En ik heb toen wel gelift, ja. Vakanties naar Spanje, naar Zuid Frankrijk. Dat had allemaal helemaal verkeerd af kunnen lopen. Ik weet best dat het merendeel van de mensen goed is, maar toch kan er nog zoveel misgaan. Ik moet er niet aan denken, dat mijn dochter van 23 jaar dat nu zou gaan doen’.

Het is voor jonge vrouwen nog niet beter geworden?

Marion Pauw: ‘Ik zie oudere mannen nu zo vies naar mijn dochter kijken. Achteraf realiseer ik me, dat ik dat gevoel van bekeken worden mijn hele leven ook heb gevoeld. Maar nu zie ik dat weer bij mijn dochter gebeuren. Ik ben blij dat ik de veertig ben gepasseerd en niet meer met die vieze energie te maken heb. Het is zo vreselijk om je vaak onveilig te moeten voelen als je door de stad loopt of in een café bent. Dat je in je kont wordt geknepen. Of dat een hand zich zogenaamd toevallig net langs je lichaam schuurt. Of dat je opmerkingen naar je hoofd krijgt geslingerd. Daar moeten mannen eens meer over nadenken. Ik ben heel blij met de bewustwording van de laatste jaren. Die objectivicatie van vrouwen, dat wil zeggen de denigrerende gedachte dat een vrouw geen persoon maar louter een object is, is niet meer van deze tijd. Zoals een van de personages in Vogeleiland dat zo treffend weet te verwoorden: ‘Vrouwen zijn geen prooidieren’.

Bestel direct van de uitgever via deze link.