Waardering:

Van onbekende soldaat tot Romeins keizer

Van zijn geboorte tot het moment dat Vespasianus de keizerlijke troon in Rome heeft bemachtigd, volgt de Engelse schrijver Robert Fabbri in negen dikke boeken de avonturen van de legeraanvoerder door de vele landen van het Romeinse Rijk in de eerste eeuw na Christus. In het afsluitende negende deel beschrijft hij de verwoesting van de Jeruzalem, de vervolging van de Joden en zijn weigering om als kersverse keizer de Christenen te vervolgen. ‘Het Christendom was toen een vredelievende religie en Vespasianus zag geen reden tot vervolging’.

De tocht van Vespasianus van onbekende man uit een klein dorp ten noorden van Rome tot keizer van het machtige Romeinse Rijk heeft bijna zijn hele leven geduurd. Pas de laatste tien jaar kon hij de keizerlijke purperen mantel om zijn schouders hangen. Die tocht heeft Vespasianus door het hele immense rijk gevoerd: van de invasie van Brittannië tot de Joodse opstand in Judea. Maar uiteindelijk werd hij in 69 na christus in Egypte door de legioenen tot keizer uitgeroepen.

Over dat leven van Vespasianus (geboren in een dorp ten noorden van Rome in het jaar 9 na christus, overleden in 79) heeft de Engelse schrijver Robert Fabbri een serie boeken geschreven, deels fictie, deels non-fictie. ‘De feiten zijn de piketpaaltjes die de grenzen aangeven waarbinnen mijn verhaal speelt’, aldus de schrijver die voor het afsluitende, negende, deel in Leiden is. In het Rijksmuseum van Oudheden heeft hij een lezing gegeven voor zo’n honderdvijftig fans van zijn serie.

Dat afsluitende deel is het onrustig in het Romeinse Rijk. Keizer Nero wordt gedwongen zelfmoord te plegen en er zijn eigenlijk vier mannen die hem mogelijk kunnen opvolgen. ‘In deze tijd van de vier keizers was Vespasianus eigenlijk de laatste die overbleef. Zeg maar ‘the last man standing’, aldus Fabbri.

Voordat Vespasianus zijn troon kan bestijgen moet hij als legeraanvoerder in Judea wel eerst de opstand van de Joden neerslaan. Dat leek een koud kunstje, maar het verzet was veel feller en standvastiger dan de Romeinen dachten en het duurde jaren voordat Jeruzalem viel en de tempel van Herodes werd vernietigd.

Opvallend is hoe Fabbri het fanatieke Joodse verzet laat lijken op de hedendaagse religieuze extremisme. ‘De Joden van die tijd verzetten zich fanatiek tegen de Romeinse overheersing, want de Romeinen kenden meerdere Goden, een keizer die goddelijk was verklaard. De Joden waren enorm intolerant. Maar de Romeinen moesten wel optreden, want ze konden zich niet veroorloven Judea te laten lopen. Het zou het Romeinse Rijk in het Oosten in gevaar brengen. En ze wilden geen vreemde haven in ‘hun’ zee, de Mare Nostrum of wel de Middellandse Zee’, aldus Fabbri.

Maar een andere godsdienst die in opkomst was, liet Vespasianus met rust, vertelt de Engelse schrijver Robert Fabbri. ‘Het christendom groeide gestaag gedurende het leven van Vespasianus. Hij had het kunnen onderdrukken. Maar hij deed dat niet. Alleen als een fanatiekelingen de wet zouden overtreden, mocht Rome optreden, vond de nieuwe keizer’.

Maar het christendom groeide in die tijd gestaag door. Waarom negeerde Vespasianus advies om ook die godsdienst te onderdrukken?

Robert Fabbri: ‘De nieuwe godsdienst was vooral populair in de lagere klassen van de burgers en onder de slaven. Het maakte de hogere klassen niet zo veel uit wat die mensen in de straat allemaal geloofden. Zolang ze maar de eed van trouw aan de Romeinse keizer wilden afleggen was er geen probleem. De Romeinen waren over het algemeen heel tolerant tegenover andere godsdiensten. Alleen als mensen in opstand kwamen of de eed niet wilden afleggen, dan volgde keiharde maatregelen. En bovendien was het christendom in die tijd van groei een vredelievend geloof. Heel anders dan het Joodse fanatisme’.

Waarom heeft hij een serie over juist Vespasianus geschreven?

Robert Fabbri: ‘Zijn verleden was eigenlijk nogal obscuur. Hij kwam niet van een beroemde familie. Dat maakte hem interessant. Bovendien is hij in zijn carrière overal in het Rijk geweest en ik wist dat ik in elk deel van de serie een ander land als achtergrond van het verhaal kon gebruiken. Ik ben gestopt op het moment dat hij keizer werd. Dan is alles over hem bekend. Dan zou de serie heel saai eindigen’.

In zijn zoektocht naar geld heeft Vespasianus zelfs belasting op urine geheven?

Robert Fabbri: ‘Ja en dat is best logisch. De urine werd opgevangen in tonnen, die op de straathoeken werden neergezet. Leerlooiers haalden het gratis op en gebruikten het bij het klaarmaken van het leer. Die producten verkochten ze vervolgens met winst. Vespasianus heeft ze dus voor hun grondstof laten betalen. Toen zijn zoon Titus protesteerde dat hij het maar niets vond, rook Vespasianus aan een muntje. Ik ruik niets zou hij gezegd hebben. Dat is de gevleugelde uitspraak pecunia non olet geworden. Geld stinkt niet’.

Fabbri studeerde theaterwetenschappen, maar gezien zijn fascinatie voor het Romeinse Rijk, waarom dan geen geschiedenis?

Robert Fabbri: ‘Oude geschiedenis? Dat vonden ze op de dure kostschool waar ik zat helemaal niks. En ik was ook gek op theater. Zat altijd in het zaal. Na de studie kon bij een theatergezelschap beginnen en na een tijdje had ik het geluk om naar een filmmaatschappij te kunnen. En toen was ik opeens 45 jaar en assistent-producent. Dat wil zeggen een baan met heel veel stress. En bovendien een baan waarvoor ik maanden van huis was. Film en televisie is een wereld voor jonge mensen. Niet voor iemand met een gezinsleven. Ik dacht: wil ik dit nog als ik 65 ben. Of anders gezegd: willen ze mij nog als ik zo oud ben? Mijn antwoord: nee, dat willen ze niet. En dan ben ik volkomen ongeschikt om een andere baan te vinden. Totally unemployable. Ik was altijd al geïnteresseerd in historische romans en toen ik over een auteur las die had gezegd boeken te schrijven die hij zelf wilde lezen. Hé, dacht ik, dat wil ik ook’.

Altijd al geïnteresseerd in oude geschiedenis?

Robert Fabbri: ‘Vanaf het moment dat ik als tienjarige jongen een boek over Alexander de Grote las. Ik was meteen verkocht. Tinnen soldaatjes verven, veldslagen naspelen, alles lezen over die tijd. Ik bedacht dat ik veel meer dan de meeste mensen over de tijd van Vespasianus had gelezen en dat ik er een serie van zou kunnen schrijven. Ik ben ook al begonnen aan een volgende serie. Die gaat over de erfenis van Alexander de Grote, die een rijk veroverde van Griekenland tot India. Het begint met de dood van Alexander en volgt de burgeroorlog die het rijk heeft verscheurd. Ja dat is nog verder terug in de tijd: Alexander leefde rond 330 voor Christus’.

Karakter_logo_WWW_grootBestel dit boek direct van de uitgever via deze link.